Jochem van Gelder keerde eind 2013 terug met een nieuw programma, Pas Oplichters, wekelijks op SBS6. Voor het eerst zonder kinderen. ‘Ik zie geen voordelen in ouder worden.’

Boef of brave burger?

Meteen: ‘Ik ben geen boef. Ik heb geen zeven vrouwen achter elkaar versleten – ik zit op zes, haha -, ben niet wekelijks in het nachtleven te zien en snuif, slik of drink niet. Mijn imago van Brave Hendrik klopt dus wel.

‘Het is niet echt een predicaat om trots op te zijn, maar heeft het nut om er hard tegenin te gaan? Ik heb geen ja gezegd tegen Pas Oplichters omdat ik mijn imago wilde bijstellen. In Pas Oplichters vertel ik mensen hoe oplichterspraktijken in elkaar steken en wat de kijker er tegen kan doen. We werken met acteurs die laten zien hoe oplichters te werk gaan. Toen ze me vroegen, dacht ik eerst: huh, moet ik in een programma waarin we mensen gaan oplichten? Dat gelooft niemand.’

Programma’s maken voor kinderen of volwassenen?

‘Op dit moment voor volwassenen. SBS (waar Van Gelder nu bijna twee jaar onder contract staat, red.) riep vanaf het begin dat ik human interest-programma’s moest gaan maken.  ‘Mensen vertellen hun verhaal heel makkelijk aan jou’, zei John de Mol tegen me. ‘Je hebt nu eenmaal een betrouwbaar imago, daar moeten we gebruik van maken.’

‘Ik heb me altijd aan kinderprogramma’s vastgeklampt, denk ik. Toen ik bij SBS binnenkwam, zei ik: laat me eerst maar een basis leggen met datgene waar ik goed in ben, dan kan ik  daarna uitstapjes maken. Uiteindelijk keken er te weinig mensen naar Alles Kids, het eerste programma dat ik voor SBS presenteerde (het programma stopte vroegtijdig, red.). Wat ook niet hielp, is dat negen van de tien mensen het vergeleken met Praatjesmakers. Dat was voor mij het moment om de overstap te maken naar programma’s waarin kinderen een minder prominente rol hebben. Ik moest een andere koers gaan varen.’

Niet op tv: zwart gat of lekker rustig?

‘Ik ben in 2010 bij de NCRV weg gegaan omdat daar voor mij geen toekomst meer was. Mijn contract, dat eerst altijd met twee, drie jaar werd verlengd, werd omgezet in eentje op projectbasis. Een freelancecontract dus, zonder projecten in het vooruitzicht.

‘In het begin voelde ik me bevrijd, de wereld lag voor me open. Maar na een half jaar begon ik te denken: godverdorie, en nu? Ik had contact gehad met RTL en met MAX, dacht dat ik beet had, maar bleef uiteindelijk met lege handen achter.

‘Het zwarte gat is er nooit echt geweest. Ik ging de boer op met mezelf en met formats die ik bedacht. Volgens mij heb ik, op de EO na, zo’n beetje alle omroepen benaderd. Uiteindelijk ging dat tegen me werken. Mensengingen kletsen: ‘Goh, is die Van Gelder al bij jou geweest?’ Ik was te desperate. Te eager.

‘Anderhalf jaar na mijn vertrek bij de NCRV kon ik uiteindelijk bij SBS beginnen. In mijn contractloze periode heb ik een aantal dingen gedaan die ik al heel lang wilde doen, zoals een radioprogramma en een theatershow maken en de marathon van New York lopen voor stichting Energy4All. Die dingen hielden me aan de gang. Alleen verdiende ik er niet veel mee.’

Dash of Ariel?

‘Als ik nog bij de NCRV had gezeten, had ik die Dashreclame waarschijnlijk niet gedaan. Het was wat het was – een heel slechte, suffe reclame.’ Stilte. ‘En tóch zou ik het misschien weer doen. Er stond zó’n geldbedrag tegenover. Ik heb er om en nabij de tachtig-, negentigduizend euro voor gekregen.

‘Na mijn vertrek bij de NCRV viel ik financieel stevig terug, ik leverde zo’n tachtig procent van mijn salaris in. Gelukkig werd Hider In The House nog een paar keer herhaald. Daardoor bleven mensen me uitnodigen voor hun familieshows, presentaties en dagvoorzitterschappen op bedrijfsseminars. Ik nam alles aan wat er binnenkwam. Klussen waar ik normaal vierduizend euro voor kreeg, deed ik nu voor tweeduizend. Ik was allang blij dat ik het financiële gat kon dichten. Weet je wat ik vervelend had gevonden? Als ik mijn huis had moeten verkopen. We hadden het net mooi opgeknapt. Dat doe je niet om er vervolgens maar twee of drie jaar te zitten.

‘Om terug te komen op de vraag: ik ben loyaal, dus blijf bij Dash, mijn eigen merk. Al heeft Ariel minder irritante reclames.’

Ik denk dat ik een van de weinige NCRV-presentatoren ben die zónder een hoop gedoe, gescheld, meningsverschillen en rechtszaken is vertrokken.’

NCRV of SBS6?

‘Ik zie SBS als de commerciële TROS. Ze maken programma’s voor het volk, dicht bij de mensen. Dat soort televisie maak ik het liefst. Verder heeft SBS me de ruimte gegeven om voor mij grensverleggende programma’s te maken. In feite was die zender ook mijn laatste strohalm. Na de afwijzingen van RTL en de Publieke Omroep was het de enige overgebleven partij. Ik heb geluk gehad. John de Mol en Sanoma kochten SBS op precies het goede moment voor mij.

‘Ik koester geen enkele wrok tegen de NCRV. Ik heb daar een geweldige tijd gehad. Na de laatste aflevering van Praatjesmakers heb ik een mooi afscheidsfeest gekregen. Ik denk dat ik een van de weinige NCRV-presentatoren ben die zónder een hoop gedoe, gescheld, meningsverschillen en rechtszaken is vertrokken.’

Abraham: ontkend of omarmd?

‘Zeker niet omarmd. Ik vind het een heel naar idee dat ik over de helft ben, terwijl ik nog voor honderd jaar aan plannen heb. Ik wil mijn kleinkinderen en het liefst ook mijn achterkleinkinderen zien opgroeien. Ik vind het een dom iets dat het hier een keer ophoudt. Ik geloof niet, nergens in, dus ik weet dat het dan klaar is.

‘Sinds een jaar heb ik een abonnement op de sportschool, want ik wil fitter worden, beter voor mijn lichaam zorgen en beter gaan eten. Ik drink nog te veel cola en eet relatief weinig fruit en groente. Dit (tilt zijn glas jus d’orange op) vind ik al heel wat.

‘Ik hoor vaak: heerlijk toch, ouder worden? Die rust die erbij hoort? Ik wíl die rust helemaal niet! Ik zie niet veel voordelen. Mijn geheugen gaat achteruit. Ik ben altijd al slecht geweest met namen, nu vergeet ik ze nog sneller. Ik moet kaartjes gaan maken voor bij het presenteren. Kan ik die vervolgens niet meer lezen. Hier, ik heb een leesbril. Dramatisch. Laatst vroeg ik een 6-jarig meisje of ze enig idee had hoe oud ik was. ‘Dertig’, antwoordde ze. Weet zo’n kind veel. Maar dat vind ik dan tóch fijn om te horen.’

Randstad of Land van Maas en Waal?

‘Dat is niet zo moeilijk: Land van Maas en Waal. Ik woon al mijn hele leven in Beneden-Leeuwen, maar ben geboren in het ziekenhuis van Tiel. Nog iets waar ik niet echt trots op ben. Ik was liever geboren en getogen Lauwenaar (iemand uit Beneden-Leeuwen, red.) geweest.

‘Leeuwen is het enige dorp waar ik net zo bekend ben als de bakker, of minder nog. Ik ken mijn dorpsgenoten al mijn hele leven en zij mij. Tegen mensen van buiten zullen ze misschien trots zeggen: ‘Die Jochem van Gelder, da’s mijn buurman!’. Maar naar mij toe zullen ze dat nooit laten merken.’

Sinterklaas of Zwarte Piet?

‘Sinterklaas. De ultieme kindervriend. Degene die elk jaar uit Spanje komt en voor alle kinderen cadeaus meebrengt. Zwarte Piet is goed zoals-ie is. Ik snap de commotie nog steeds niet. Nul kinderen associëren Zwarte Piet met slavernij of wat dan ook. Het is een sprookje, een spel dat we spelen. Uit. Ik weet zeker: houd een referendum en dan blijkt dat 93 procent

van de bevolking Sinterklaas fantastisch vindt en Zwarte Piet te gek. We zijn een tolerant land, dus dan moet die kleine groep van7 procent maar drie weken de andere kant op kijken. Dan is er niks aan de hand.’

Peter Jan Rens of Henny Huisman?

‘Henny Huisman. Henny is volks en heeft zelfspot en relativeringsvermogen. Peter Jan Rens is anders. Ook een goede presentator, maar met een manier van presenteren – drukker, meer springerig en schreeuwerig – waar ik minder mee heb. ‘Ik heb een vaste grap die volgens mij van Henny komt. Als ik een kind een cd geef, als cadeau of als prijs, zeg ik er altijd bij: ‘Goh, wat leuk. Heb je ook een cd-speler thuis? Ja? Oh, da’s jammer. Anders kreeg je die erbij.’

‘Beide presentatoren moeten weten wanneer het tijd wordt om een stapje terug te doen. Het lijkt alsof ze nog steeds pogingen doen om in elk geval het nieuws te halen. Dat moet je niet willen. Je kunt beter worden herinnerd als ‘de man van het grote succes van de Soundmixshow’ dan als ‘de man die nog zo nodig moest’.’

CV Jochem van Gelder

1963 Geboren in Tiel

1979 Televisiedebuut in Stuif es in

1983 Winnaar KRO’s Zomeravondshow van Henny Huisman (voorloper Playback Show)

1989 Disney Club (presentatie samen met Melline Mollerus)

1994-1999 Willem Wever

2000-2010 Praatjesmakers

2005 Zilveren Televizier-Ster (Beste Mannelijke Televisiepersoonlijkheid)

2009 Hider in the House

2010 Vertrek bij NCRV

2010 Ambassadeur stichting Engery4All

2010 Rol in Ernst, Bobbie en het Geheim van de Monta Rossa (speelfilm)

2012 Alles Kids (SBS6)

2013 Pas Oplichters (SBS6)

Dit artikel is verschenen in de Volkskrant (vrijdag 22 november 2013).